Obowiązek alimentacyjny

Zgodnie z art. 133 § 1 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego oboje rodzice mają obowiązek partycypacji w kosztach utrzymania dziecka, które nie jest w stanie samodzielnie się utrzymać. Zakres obowiązku alimentacyjnego jest natomiast zależny od możliwości majątkowych i zarobkowych osoby zobowiązanej do alimentacji oraz usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego, o czym mówi art. 135 § 1 kro.

 

Należy zauważyć, iż nie ma ścisłych wytycznych co do kosztów usprawiedliwionych potrzeb dziecka. Dziecko ma bowiem pełne prawo do życia na takiej samej stopie, jak jego rodzicie (por. uchwała SN  z 16 grudnia 1987 r., III CZP 91/86). Oznacza to, iż jeżeli rodzic obowiązany do świadczenia alimentów żyje na ponadprzeciętnym poziomie to powinien zapewnić tożsamy poziom swojemu dziecku, a nie ograniczyć się jedynie do kosztów zaspokających podstawowe potrzeby małoletniego. Uzasadnione potrzeby wynikają z kosztów utrzymania małoletniego na właściwym dla niego poziomie z uwagi na jego wiek, miejsce pobytu dziecka, jego środowisko, stan zdrowia i cały szereg okoliczności każdego konkretnego przypadku (por. Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 10 października 1969 r. o sygn. akt III CRN 350/69, OSNPG 1970/2/15).

Należy mieć przy tym na uwadze, iż zgodnie z art. 135 § 2 kro wykonanie obowiązku alimentacyjnego względem dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie albo wobec osoby niepełnosprawnej może polegać w całości lub w części na osobistych staraniach o utrzymanie lub o wychowanie uprawnionego; w takim wypadku świadczenie alimentacyjne pozostałych zobowiązanych polega na pokrywaniu w całości lub w części kosztów utrzymania lub wychowania uprawnionego.

W zakresie drugiej przesłanki tj. możliwości majątkowych i zarobkowych osoby zobowiązanej wskazać trzeba, iż wysokość obowiązku alimentacyjnego jest zależna nie od otrzymywanego wynagrodzenia, lecz od pełnych możliwości zarobkowych osoby obowiązanej do alimentacji (por. orzeczenie SN z dnia 9 stycznia 1959 r., III CR 212/58). Zakres obowiązku alimentacyjnego może i powinien być większy od wynikającego z faktycznych zarobków i dochodów zobowiązanego, jeśli przy pełnym i właściwym wykorzystaniu jego sił i umiejętności zarobki i dochody byłyby większe, a istniejące warunki społeczno-gospodarcze i ważne przyczyny takiemu wykorzystaniu nie stoją na przeszkodzie (por. orzeczenie SN z dnia 9 stycznia 1959 r. 3 CR 212/59 i wyrok Sądu Najwyższego z dnia 16 maja 1975 r. III CRN 48/75). Fikcyjne zaniżanie swoich dochodów przez obowiązanego poprzez niewykorzystywanie w pełni możliwości zarobkowych nie stoi, więc na przeszkodzie zasądzeniu wyższych alimentów.